Epidermis

Epidermis — dərini təşkil edən üç qatın ən kənar hissəsi. Daxili təbəqələr dermis və hipodermisdir.^[1] Epidermis təbəqəsi ətraf mühit patogenlərinin səbəb ola biləcəyi infeksiyalara qarşı bir maneə yaradır. Transepidermal maye itkisi ilə bədəndən atmosferə atılan su miqdarını da tənzimləyir. Epidermis əsas qatdakı bir sıra hüceyrə qatından ibarətdir.^[2][3]

Bu təbəqələrin ən xarici nüvəli təbəqəsi ölü və yastı hüceyrələrdən ibarətdir. Bunlar kəpək və dırnaqların meydana gəlməsində təsirli olur. Korpus qatını təşkil edən hüceyrələrin içərisində sərt və lifli zülallar (keratin) toplanmışdır. Keratin hüceyrələri dərini əzmə, vurma kimi mexaniki təsirlərdən və mikroorqanizmlər qoruyur. Altda canlı və çox qatlı yastı epitel hüceyrələrindən ibarət malpighi təbəqəsi var.^[4] Bu təbəqənin hüceyrələrində melanosit piqmenti yer almaqdadır, hansı ki, dəriyə rəngini verir. Malpighi təbəqəsindəki canlı hüceyrələrin bölünərək yeni hüceyrələr yaratmasıyla nüvə təbəqəsi daim yenilənir. Bədəni istidən və soyuqdan qoruyur.

Aşağı dəri (dermis): hiss hüceyrələri, tər vəziləri, sinir ucları, kapilyar qan damarları, saç kökləri, toxunma cisimcikləri yer almaqdadır. Pacini cisimciyi təzyiq və gərginliyi aşkarlayır. Meissner cisimciyi tüksüz, merkel cisimciyi isə tüklü bölgələrdə toxunma duyğusunu aşkarlayır. Krause cisimciyi soyuğu, ruffini cisimciyi istini aşkarlamaq vəzifəsi daşıyır. Alt dərinin başlıca vəzifələri: bədənin istilik, tər və su tarazlığını təmin etmək, xarici təsirlərdən qorumaq, toxunma, təzyiq və ağrı hisslərini aşkarlamaqdır. Sinirlərlə beynin müvafiq hissələrinə ötürülür. Sevinc, qorxu, həyəcan, soyuq hava təsiri ilə dəri sinirləri tük əzələlərinin daralmasını və tüklərin dikləşməsini təmin edir.

1. ↑ Young, Barbara. Wheater's functional histology a text and colour atlas. Elsevier. 2014. 160& 175. ISBN 9780702047473.
2. ↑ Marks, James G; Miller, Jeffery. Lookingbill and Marks' Principles of Dermatology (4th). Elsevier. 2006. 1–7. ISBN 978-1-4160-3185-7.
3. ↑ Proksch, E.; Brandner, J.; Jensen, J.M. "The skin: an indispensable barrier". Experimental Dermatology. 17 (12). 2008: 1063–1072. doi:10.1111/j.1600-0625.2008.00786.x. PMID 19043850.
4. ↑ McGrath, J.A.; Eady, R.A.; Pope, F.M. Rook's Textbook of Dermatology (7th). Blackwell Publishing. 2004. 3.1–3.6. ISBN 978-0-632-06429-8.